پهپاد آر.كيو 170 موسوم به ديدهبان، هواپیمای خودكار، بدون سرنشین و پنهانكاری است كه توسط شركت هوافضای لاكهيد مارتين آمريكا طراحی و ساخته شده است.







 
این پهپاد برای اولین بار در سال 1386 خورشیدی (2007 ميلادي) به عنوان هواپیمای بدون سرنشینشناسايي جهت كمك به عمليات نظامي نيروي هوايي آمريكا در افغانستان به كار گرفته شد.
اطلاعات مربوط به اين پرنده در ارتش آمريكا بسيار محرمانه طبقهبندی شده است، به طوري كه حتي ابعاد و اندازه آن نيز در هيچ مرجعي منتشر نشده و كارشناسان تنها از روي عكسهاي محدودي كه از اين پرنده منتشر شده، اندازه دهانه بال آن را در حدود 20 تا 27 متر تخمين زدهاند.
در چهار دسامبر 2009 (13 آذر 1388) يك فروند از اين پهپاد در بيابانهاي اطراف قندهار در حال پرواز بود كه براي يك لحظه در قاب دوربين يك عكاس قرار ميگيرد و به اين ترتيب عكس اين پرنده در حال انجام مأموريت در هوا قاپ زده شد و منتشر گردید. از آن پس به اين پرنده لقب جانور قندهار داده شد.
پنهان از ديد رادار
پنهان ماندن از ديد رادار همواره يكي از مسائل مهم در طراحي هواپيماهاي نظامي به شمار ميآمده است. در اصطلاح فني براي بيان توانايي يك هواپيما در مخفيماندن از دید رادارها، از عبارت سطح مقطع راداري (Radar Cross Section) استفاده ميشود.
سطح مقطع راداري، سطح مؤثري از يك وسيله پرنده است كه امواج ارسالي از سوي رادار نيروهاي مقابل را به سمت آن بازتاب ميكند و بر اين اساس لكهاي در صفحه نمايش رادار ايجاد مينمايد.
هر قدر سطح مقطع راداري يك پرنده كمتر باشد، لكه ايجادشده در صفحه رادار كوچكتر شده و شناسايي آن براي نيروهاي مقابل دشوارتر ميگردد. به هواپيماهايي كه سطح مقطع راداريشان تا جايي كم باشد كه عملا امكان شناساييشدن توسط نيروهاي مقابل را نداشته باشند، هواپيماهاي پنهانكار (Stealth) ميگويند.
ميزان سطح مقطع راداري يك پرنده به طور عمده متأثر از دو عامل شكل پيكرهبندي و نوع مواد بدنه است. با توجه به اينكه امواج رادار معمولا از اطراف به هواپيما ميرسند (و نه از بالا يا زير پرنده)، هر قدر سطوح عمودي روي پرنده كمتر باشد، سطح مقطع راداري هم كاهش مييابد. نوع مواد به كار رفته در بدنه هم در بازتاب امواج راداري تأثير به سزايي دارند.
چنان كه استفاده از مواد غيرفلزي، مانند مواد كامپوزيتي يا مواد جاذب امواج منجر به كاهش چشمگير بازتاب امواج راداري خواهد شد.
البته بايد اين نكته را هم اضافه كرد كه سطح مقطع راداري يك پرنده با توجه به زاويه قرارگيري پرنده نسبت به رادار نيز تغيير خواهد كرد. چنانكه حتي هواپيماهاي پنهانكار هم در صورتي كه دقيقا از روي يك رادار عبور كنند به راحتي شناخته خواهند شد.
پنهانكاري؛ ايده اصلي طراحي بدنه آر.كيو 170
از شكل ظاهري پهپاد آر.كيو 170چنين برميآيد كه پنهانماندن از ديد رادار هدف اصلي طراحان آن بوده است؛ چرا كه تمام بخشهاي بدنه و پيكرهبندي از اين بابت متأثر شدهاند. به عنوان مثال بال و بدنه اين پرنده چنان در هم ادغام شدهاند كه مرز مشخصي بين بال و بدنه ديده نميشود.
اين امر براي از بين بردن شكستگي سطوح و لبههاي تيز و در نتيجه كاهش انعكاس امواج رادار صورت گرفته است. از طرفي مجموعه دمهاي افقي و عمودي كه به نوبه خود سهم بالايي در ايجاد سطح مقطع راداري دارند در اين پرنده به طور كلي حذف شده است.
به اين ترتيب ارتفاع اين پرنده بهرغم جثه بزرگي كه دارد بسيار كم شده به طوري كه تشخيص آن در فواصل بيش از چند صدمتر از روبهرو حتي با چشم نيز دشوار ميباشد.
ورودي هواي موتورهاي جت نيز يكي از عوامل افزايش سطح مقطع راداري هواپيماهاست كه در اين پرنده با ظرافت خاصي به بالاي بدنه منتقل شده تا حتيالامكان از برخورد امواج رادار به آن جلوگيري شود.
مشخصات طراحي
همانطور كه اشاره شد، پهپاد آر.كيو 170 براي ارتش آمريكا بسيار سري تلقي ميشود و از اين رو جلوي انتشار هر گونه اطلاعات مربوط به اين هواپيما گرفته شده است. اطلاعاتي هم كه پيش از اين در برخي منابع در رابطه با اين هواپيما منتشر شده بر اساس تخمين كارشناسان بوده و سنديت رسمي ندارد.
البته پس از اتفاق اخير و شكار شدن يك فروند از اين پهپاد توسط نيروهاي نظامي ايران، اطلاعات تازهاي از اين پهپاد به دست آمد كه به سرعت در منابع اطلاعاتي منتشر و توزيع گشت.
پهپاد آر.كيو 170 داراي يك موتور جت است كه البته نوع آن هنوز معلوم نيست، اما كارشناسان با توجه به ساير ويژگيهاي اين پرنده احتمال استفاده از موتور تي.اف. 34 شركت جنرال الكتريك را مطرح ميكنند.
وزن برخاست اين پرنده نيز حدود چهار تن تخمين زده ميشود. با توجه به رنگ خاكستري روشن اين پرنده كه در عكس قندهار گرفته شده، بعيد به نظر ميرسد كه ارتفاع پروازي آن از 50 هزار پا فراتر رود؛ چرا كه در ارتفاعهاي بالاتر براي پنهانكاري از رنگهاي تيرهتر استفاده ميشود.
اين پهپاد مجهز به حسگرهاي الكترواپتيكال و مادون سرخ براي تصويربرداري در روز و شب است. همچنين در زير بدنه اين پرنده يك سامانه رادار نصب شده است.
زايدههاي روي بالها نيز محفظه قرارگيري سامانه دريافت و ارسال داده به ماهواره است. بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط نيروهاي نظامي ايران، دهانه بال اين پرنده حدود 26 متر، ارتفاع آن (بدون چرخ) در حدود 1.84 متر و طول آن در حدود 4.5 متر است.
مأموريتهاي سري
پهپاد ديدهبان، از ابتدا براي انجام عمليات نظامي در افغانستان به كار گرفته شد. البته از آنجا كه نيروهاي طالبان و نظاميان افغان فاقد رادار بودند، استفاده از يك پهپاد رادارگريز جاي تعجب داشت و بر اين اساس از همان ابتدا اين احتمال مطرح شد كه هدف آمريكا از استقرار اين پهپاد در افغانستان، انجام عمليات جاسوسي در خاك پاكستان، ايران و حتي كره شمالي است. در آذر 1388 يكي از روزنامههاي كره جنوبي پرواز آر.كيو 170 بر فراز خاك اين كشور را گزارش كرد.
همچنين ادعا ميشود كه در جريان حمله به مقر بنلادن در پاكستان كه منجر به كشتهشدن وي شد، اين پهپاد نقش اصلي را در شناسايي محل اختفا و نيز هدايت موشكهاي اصابتشده به اين محل داشته و تصاوير انجام اين مأموريت كه به طور زنده براي كاخ سفيد ارسال ميشده، توسط اين پهپاد گرفته شده است.
يك فروند از اين پهپاد در روز 13 آذر 1390، دقيقا در همان روزي كه اولين عكس از اين پرنده در قندهار گرفته شد، وارد خاك ايران گردید كه توسط نيروي هوافضاي سپاه به زمين نشانده شد و در اختيار نيروهاي نظامي ايران قرار گرفت.
رمز گشایی پهپاد "اسکن ایگل" و پهپاد RQ170 آمریکایی
فرمانده هوا - فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، از رمز گشایی پهپاد "اسکن ایگل" آمریکایی خبر داد.
سردار سرتیپ امیرعلی حاجیزاده ، فرمانده هوا - فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز دوشنبه ، اعلام کرد : هیچ اطلاعاتی در پهپاد اسکن ایگل وجود ندارد که از دسترس کارشناسان ایرانی خارج باشد و ایران به همه اطلاعات این پهپاد آمریکایی دست یافته است.
به گزارش خبرگزاری بین المللی تسنیم ، فرمانده نیروی هوا - فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، شکار پهپاد اسکن ایگل را شکستی بزرگ برای آمریکا دانست و تصریح کرد : مشابه این پهپاد در ایران تولید می شود.
سردار سرتیپ حاجیزاده اظهار کرد : آمریکا ، آمریکایی بودن پهپاد اسکن ایگل را تایید کرده است و از ایران خواسته که این پهپاد شکار شده را پس دهد.
فرمانده نیروی هوا - فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همچنین تاکید کرد : روسیه و چین و یا هیچ کشور دیگری، در شکار پهپادها ، هیچ کمکی به جمهوری اسلامی ایران نکرده اند.
فرمانده نیروی هوا - فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، درباره پهپاد RQ170 که سال گذشته از سوی ایران شکار شد نیز اظهار کرد : همه اطلاعات این پهپاد رمزگشایی شده است و پهپاد RQ170 حتی یک ماموریت هستهای نداشته است و آمریکایی ها در این باره دروغ میگویند.
یک فروند هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی که اخیرا با هدف شناسایی و جمع آوری اطلاعات در حال گشت زنی در منطقه عمومی خلیج فارس ، جنوب ایران ، بود، به محض ورود به فضای ایران در دام یگان های پدافندی و سامانه های کنترلی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی افتاد.
همچنین یک هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین (RQ170) آمریکا، 4 دسامبر 2011 (14 قوس 1391)از سوی "واحدهای جنگ الکترونیکی و پدافند هوایی" جمهوری اسلامی ایران با کمترین آسیب در اختیار تهران قرار گرفت.
نظرات شما عزیزان:
|